Wat mij opvalt is dat steeds meer producten in de supermarkt het predicaat ‘halal’ meekrijgen op het etiket. Veel supermarkten hebben zelfs een complete halal-sectie ingericht. Wat me ook opvalt is dat veel mensen van niet-islamitische huize daarin een soort van kwaliteitskenmerk zien. Een andere kwestie in deze is dat veel mensen halal gelijkstellen aan kosjer.

We hebben dus verschillende vragen aan de hand:

• Waar komt halal vandaan, en waarom eten moslims halal?
• Is halal hetzelfde als kosjer?
• Staat een halal kenmerk voor reinheid of kwaliteit?

Eerst maar eens de eerste vragen:

Over het waar het concept halal vandaan komt kunnen we kort zijn. Om het maar eens recht voor z’n raap te zeggen… het is gejat van de joodse kosjer wetgeving. Althans, tot op bepaalde hoogte. De halal-regels zijn meer een uitgeklede versie van de kosjer-wetgeving.

De kosjer wetgeving werd ooit ingericht in een tijd dat men niet over moderne zaken als stromend water, zeepproducten, koelkasten, koelmethoden en conserveringsmethodieken beschikten. In de loop van de tijd is het een geloofsartikel geworden die nog maar weinig nut heeft en gezien onze moderne methoden volstrekt overbodig zijn.

Varkensvlees, om maar een voorbeeld te noemen, was in die tijd (en is onder de verkeerde omstandigheden) zeer bederfelijk, dus daar kwam een totaalverbod op. Om ervoor te zorgen dat voedselproducten die bederfelijker waren dan andere niet de hele gemeenschap zouden uitroeien, want een stevige voedselvergiftiging was per definitie dodelijk, schreef men eveneens voor hoe de verschillende soorten voedsel bewaard diende te worden.

De kosjer-wetgeving is onderdeel van de veel meer omvattende kasjroet spijswetten. En deze spijswetten zijn weer onderdeel van het nog veel meer omvattende halacha (totaal van goddelijke en rabbijnse wetgeving). De kosjer-wetgeving heeft echter alleen betrekking op voedsel. Maar dan ook al het voedsel, en niet alleen het vlees.

Daar waar halal, voor zover dit betrekking heeft op voedsel, gezien kan worden als voorschriften voor het ritueel slachten van dieren, daar heeft kosjer maar weinig te maken met ritueel slachten. Ritueel slachten is maar een klein onderdeel van de kosjer wetgeving en heeft vooral betrekking op het beperken van het lijden van het dier.

Daar waar kosjer staat voor een totaal aan regels waaraan voedsel moet voldoen, daar staat halal voor toegestaan, en het tegenovergestelde haram voor niet toegestaan. De kosjer-wetten kennen geen tegengestelde. Dat is zo ontstaan omdat halal een onderdeel is van het strafrecht (fiqh, ofwel plichtenleer die dient als jurisprudentie van de sharia) en niet van de spijswetten.

Moslims eten dus halal omdat het niet eten van halal-producten per definitie haram is en hen in strafrechtelijke problemen kan brengen. Niet alleen op de ‘dag des oordeel’ maar ook als men zich, in een land die de sharia-wetgeving hanteert, bezondigd aan haram bezigheden.

Hetgeen dat als haram is bepaald, of aangemerkt en gezien kan worden als haram bestaat ondermeer uit de wijze van kleden, de islamitische zedelijkheidsleer, het strafrecht, de positie van mannen en vrouwen in zowel juridische als sociaal-maatschappelijke zin, enzovoort. Halal-regels zijn dus niet alleen van toepassing op de wijze waarop vlees geslacht dient te worden.

Is halal hetzelfde als kosjer?

Nee. Het is een veelgemaakte denkfout. Voor zover het gaat om wel of niet toegestane spijzen zijn er wel overeenkomsten, maar die houden zo ongeveer op bij welke dieren wel en niet gegeten mogen worden.

In de vroegere dagen, en denk dan ergens in de achtste eeuw, waren de halal-wetten voor wat betreft spijzen strenger. Ze stonden toen nog dichter bij de originele joodse spijswetten. Maar door de eeuwen heen is daar flink de klad in komen te zitten. De halal-wetten voor zover het spijzen betreft heeft tegenwoordig niet veel meer om het lijf dan minimale voorschriften voor het ritueel slachten van dieren.

Om er niet al te diep op in te gaan, want anders zou dit een boek in plaats van een artikel worden, schrijft de halal-wetten die betrekking hebben op het slachten van dieren voor dat A. de slachter een moslim moet zijn, B. het te slachten beest richting Mekka moet kijken, C. het beest niet verdoofd mag worden, D. de slachters de woorden Bismillah, Allahoe Akbar (in naam van God, God is groot) moeten uitspreken voordat zij het dier de strot doorsnijden.

Als u wel eens in een islamitische slachterij bent geweest en het ritueel heeft mogen, of eigenlijk moeten aanschouwen, dan weet u ook dat het er meer dan barbaars aan toe gaat. Zeker tijdens het jaarlijkse offerfeest. Voor de mensen met een sterke maag plaats ik onderstaande video van een Belgische islamitische slachterij:

En neemt u van mij aan, het ging er in deze video nog redelijk aan toe. Ik heb veel erger gezien. Zeker in islamitische slachterijen die minder geautomatiseerd zijn of de talloze ook in Nederland aanwezige illegale islamitische slachterijen. Daar heeft het meer weg van (massa)moord dan van slachten.

Zeker als het gaat om zogenaamde ‘thuisslachters’. Ofwel particuliere moslims die zich het geld voor een slachthuis willen besparen, of er niet op vertrouwen dat het dier echt ritueel geslacht zal worden, en die zelf een schaap kopen en het in de tuin, een schuurtje, de bijkeuken of op het balkon slachten. Dat laatste heb ik, afkomstig uit Amsterdam, helaas meermaals van de toen nog redelijk spaarzame islamitische buren moeten aanschouwen.

In het begin van de video zag u de in Europa geaccepteerde methode. Wij doden eerst het dier en daarna slachten wij het pas. Dit is binnen zowel de halal alsook de kosjer voorschriften verboden. Echter, de joodse religieuze wetten schrijven heel secuur voor hoe het dier tijdens zijn leven en tijdens het slachten behandeld dient te worden.

De joodse religieuze wetten schrijven ook strikte maatregelen inzake de hygiëne voor, tijdens en na het slachten voor. Neemt u van mij aan dat menige islamitische slachters daar totaal geen boodschap aan hebben.

Nu zijn er natuurlijk ook kosjere slachters die zich weinig aantrekken van de regels inzake het slachten van dieren. Feit is echter dat je niet zomaar het keurmerk/ kenmerk ‘kosjer’ mag voeren. Daarop houden (religieuze) instanties zeer strenge controle. Zeker omdat het veel meer omvat dan alleen de wijze waarop dieren geslacht moeten worden.

Licht je pootje met de regels dan is de kans groot dat je door de mand valt en je het ‘kosjer’ keurmerk/ kenmerk niet meer mag voeren. De financiële schade, zeker in Israël en binnen de joodse gemeenschappen elders in de wereld, is enorm. Geen religieuze jood koopt nog langer zijn voedingsproducten bij je. Men kijk dus in de regel wel uit om nalatig te zijn.

Staat een halal kenmerk voor reinheid of kwaliteit?

Halal is geen kenmerk en geen keurmerk. Er is ook eigenlijk geen toezicht op of vee daadwerkelijk op rituele en de juiste wijze aan het einde is gekomen of aan het einde komt. De islamitische slachters beperken zich dan ook in de regel tot het zonder verdoving doorsnijden van de strotten van de dieren.

En zelfs dat doet men in de regel niet volgens de voorgeschreven methoden om zodoende het lijden van de dieren tot een minimum te beperken. Het resultaat zijn dieren die een hevige doodstrijd voeren van minuten tot soms wel een kwartier of langer voordat ze sterven door bloedverlies. En nu kunt u een die hard vleeseter zijn als ik, maar dat wil je gewoon niet meemaken.

Voor zover we het over Nederland hebben moeten we er vanuit gaan dat de VWA (Voedsel en Waren Autoriteit) toezicht houden op de slachtmethodes en de hygiëne in alle Nederlandse slachterijen. Echter, deze dienst schiet enorm tekort als het gaat om het toezicht houden. Je kunt dus als slachterij behoorlijk je gang gaan voordat je betrapt zult worden, en dan nog is er vaak niets aan de hand. Want ook het opleggen van sancties is bij de VWA niet in goede handen.

Bovendien hebben islamitische slachters en slachterijen een soort van status aparte gekregen van de overheid. De overheid tolereert nauwelijks tot geen kritiek op de islam als godsdienst en de rituelen, gebruiken en voorschriften die daarmee samenhangen. Men is zo doodbenauwd moslims tegen de schenen te schoppen dat men in de regel veel liever wegkijkt.

Idioot genoeg zwijgen ook veel dierenactivisten als het aankomt op zoiets als het islamitische rituele slachten. Het is namelijk niet politiek correct om kritiek te hebben op een ‘minderheidsgroepering’. Voor zover je daar natuurlijk over kunt spreken als je het hebt over een religie annex politieke ideologie met wereldwijd meer dan 1,2 miljard aanhangers.

Opvallend genoeg heeft men in zowel overheidskringen alsook binnen de dieren-activistenbewegingen met kritiek op het kosjere slachten veel minder problemen. Dit terwijl het in joodse rituele slachterijen, met name door de strenge toezicht door joodse religieuze autoriteiten, in de regel veel beter aan toe gaat.

Maar dat heeft dan weer te maken met het feit dat de meeste dierenactivisten te vinden zijn in extreemrechtse, maar met name in extreemlinkse kringen. Hoe men in die kringen over Joden in het algemeen en joden in religieuze zin denkt hoef ik hopelijk niet toe te lichten. Zo heeft men er bijvoorbeeld geen problemen mee om de kippen-bio-industrie gelijk te stellen aan de holocaust (voor kippen). Er is toch iets ernstig mis met je verstandelijke vermogens als je deze zaken aan elkaar gelijk durft te stellen.

Hoe dan ook, het is bar en boos gesteld met de hygiëne en de diervriendelijkheid in de islamitische ‘foodsector’. Halal producten staan dan ook in wezen gelijk aan wreedheid jegens dieren. En niets anders dan dat. Koopt u halalproducten dan steunt u onbedoeld deze wreedheden en misstanden. Het heeft beslist niets met ‘rein’ of ‘kwaliteit’ te maken. Integendeel zelfs.

Voelt u zich toch, om welke vage reden dan ook, geroepen om halalproducten te kopen, koop deze dan van een groot merk die een aantoonbare Europese IFS (International Food Standard) certificering   en het HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) systeem hanteert. Het liefst nog een bedrijf dat eveneens de ISO (International Organization for Standardization) normen gebruikt.

Dat is weliswaar nog geen garantie, maar het geeft een zekere mate van veiligheid. In ieder geval op het vlak van de hygiëne. Want het staat hoe dan ook vast dat het zonder verdoving, of zonder het dier eerst op een diervriendelijke manier te doden, slachten van welk vee dan ook barbaars is.