Het moet allemaal anders, is de modekreet van tegenwoordig. Het moet ‘biologischer’, ‘natuurlijker’, ‘minder of geheel niet industrieel’, ‘duurzamer’, ‘milieuvriendelijker’, ‘diervriendelijker’, ‘onze ecologische voetafdruk moet teruggebracht worden naar nul’, ‘het moet rechtvaardiger’, ‘solidairder’, ‘hongersnood is een verdeelvraagstuk’, ‘kapitalisme moet dood’, enzovoort, enzovoort, enzovoort.
We doen het kennelijk allemaal en helemaal fout. Maar is dit ook zo? Of zit er een totaal ander doel achter?
Als je mensen die dit soort termen hoort uiten, en helaas uit men dit soort kretologie steeds vaker volledig ongevraagd, dan lepelt men aansluitend een onvoorstelbare hoeveelheid utopische denkbeelden en doemscenario’s op waarvan je zenuwachtig zou worden.
Als je deze idealisten, of liever ideologen moet geloven doen we alles verkeerd. Zouden wij hen de onbetwiste politieke macht gunnen, iets waar men stevig voor ijvert en wat ook het verlangen is, dan zouden wij morgen in een wereld wakker worden die we niet meer zouden herkennen en waarin tenminste 95% van de mensen zich totaal ontheemd zouden voelen en net zoveel mensen reddeloos verloren zouden zijn.
Idealen zijn in de regel verre van ideaal. Ideaalbeelden leiden niet zelden tot waanbeelden, voor zover het al geen waambeelden zijn, en utopieën die bewezen uitmonden in enorme dystopieën.
Het grote faillissement van het communisme, in welke verschijningsvorm dan ook, was onvermijdelijk. Het ideaalbeeld van een klasseloze en/ of agrarische maatschappij kon alleen maar leiden tot onvoorstelbare conflicterende belangen. Niet per se van de ‘haves’ en ‘not-haves’, want dat is wat men ons steevast voorschotelde en nog wenst voor te schotelen, maar van mensen die meer willen in en uit het leven dan het leven als werksters in een bijennest.
Geachte heer Veelkantie, Je beschrijft het ecologisme als een geloof. Daar heb ik geen moeite mee, het is zelfs correct in zijn meest extreme vormen. Maar het tegenovergestelde vind ik evenzeer een geloof: “De mens komt er hoe dan ook toch wel, en de aarde zal niet ten onder gaan aan de mens. ” en “De suggestie dat de mens instaat zou zijn de aarde en haar ecosysteem te vernietigen is een volslagen idiotie. Al zouden wij vandaag nog ons volledige kernwapenarsenaal afvuren op elkaar, dan is dit niet meer dan een hik in het ecosysteem. ‘The Day After’ haalt de aarde haar spreekwoordelijke schouders op, en begint haar evolutie gewoon weer van voor af aan.”
Het probleem van de aarde is niet de mensheid – we leven slechts in een dunne schil aan de buitenkant. Het probleem van de mensheid is de mensheid. De mens is in staat om zijn eigen ecosysteem te vernietigen. Degenen die beweren dat dat onontkoombaar is zijn in mijn ogen niet rationeel. Maar degenen die beweren dat het zeker niet zal gebeuren vind ik ook believers. Ik geef het voordeel aan de twijfel: we weten het simpelweg niet. Ik heb wel een visie: ik denk dat de mensheid het gaat redden, maar dat ze tot de conclusie zal komen dat wij absurde risico’s hebben genomen, omdat we dachten dat alles wel zou meevallen. DE gevolgen op allerlei terrein kunnen zomaar in de zelfde lijn liggen als de grote experimenten van Stalin, Mao en Pol Pot. Wat we nodig hebben als mensheid? Een intelligente levensvorm kan slechts dan overleven als zij beseft dat zij dat allen kan in gezamenlijkheid – en niet door een keiharde survival of the fittest. Wij houden elkaar in gijzeling en daar moeten we maar rekening mee houden.
Huib Rijk,
U mag mijn perceptie kwalificeren zoals u dat wilt. Maar sluit de ogen niet voor de feitelijkheden.
Het is een feit dat de mens een geduchte impact kan hebben op de aarde en alles daarop. Maar de aarde an sich kunnen wij niet vernietigen. We kunnen hoogstens de evolutie van een paar miljoen jaar ongedaan maken. Maar de aarde zal zich daar ook van herstellen.
Het zal de aarde zelfs geen barst kunnen schelen wat de mens wel of niet doet. Het universum, en alles daarin is een weerbarstig geheel. Als het vandaag wat tegenzit dan zijn we er morgen collectief niet meer. Dat is geen geloof, dat is een wetenschappelijk feit.
Ik snap dat veel mensen opgevoed zijn met de stupide notie dat het universum en alles daarin een soort van fijnmechanisch horloge zou zijn dat perfect in balans is, maar dat is alles behalve waar. Er kan ieder moment iets voorvallen dat onze totale concept van ‘de realiteit’ in één keer dusdanig overhoop haalt dat wij noch de aarde, noch onszelf zouden herkennen.
Ik zeg dus beslist niet dat het vast staat dat de mensheid zichzelf niet zal vernietigen. Integendeel. Wat ik zeg is dat de mens niet instaat is de aarde te vernietigen. Maar dat is heel wat anders. Of de mens deel uitmaakt van de aarde in de toekomst is voor de aarde niet relevant.