«

»

dec 17 2011

Bericht afdrukken

Interessante weetjes over Chocolade

Sommige dingen in het leven zijn zo doodgewoon dat we er nooit of nauwelijks over nadenken. Toch zijn er vaak feiten waarbij je nooit hebt stilgestaan die zoiets gewoons in een heel ander perspectief kunnen plaatsen.

Zoiets als Chocolade. Wat weten we er eigenlijk van behalve dat het van de cacaoboon, de pit van de vrucht van de cacaoboom, is gemaakt, dat het bekend staat als een soort van afrodisiacum, dat met name veel vrouwen er min of meer verslaaft aan zijn, dat het volgens linkse politiek gemotiveerde een product van slavernij zou zijn, en je afhankelijk van de hoeveelheid cacao in de Chocolade verschillende smaken hebt?

Daarom geeft ik u wat feiten over Chocolade op een rijtje.

De ‘Theobroma cacao’ ofwel de cacaoboom blijft zomers en winters groen en hebben het hele jaar door bloesem. De bloesem groeit niet aan de takken, waarvan de cacaoboom er hooguit een stuk of vijf heeft, maar direct op de stam van de boom. Dat is ook de plek waar de vruchten uiteindelijk uit de bloesem groeien.

Bloesem is de voorloper van vruchten, in dit geval de cacaovrucht waarvan de pitten weer gebruikt worden om onder andere Chocolade maar ook koekjes, ijsjes, cacaoboter, zalven, make-up producten, en een grote hoeveelheid producten waar we geen weet van hebben.

Doordat de cacaoboom het hele jaar bloesemt en dus vruchten draagt zou je zeggen dat de boom dus heel vruchtbaar is. Helaas is dat niet het geval.

De boom doet er de eerst vier jaar over om in bloei te raken en daarna brengt de boom hooguit 30 tot maximaal 40 vruchten per jaar voort. Elke vrucht bevat op zichzelf weer 40-50 'bonen', die elk ongeveer een gram wegen. Een gemiddelde cacaoboom levert dus hooguit 1 tot 2 kilo bonen cacaobonen op.

En dan moet u zich realiseren dat er ook nog een zeker percentage verloren gaat bij het branden en malen/ persen van de bonen ten behoeve van de productie van onder andere Chocolade. Je moet dus een flinke boomgaard hebben voor een beetje Chocolade.

Dit verklaard ook dat Chocolade in verhouding tot veel andere voedingsmiddelen relatief duur is. En dat is ook direct de reden voor de grote Chocolade controverse.

Over deze controverse leest u verderop in deze blogpost meer onder het kopje ‘slavernij’.

Het woord Chocolade komt af van het Azteekse woord ‘cacahuatl’ of ‘xocolatl’ en betekend ‘bitter water’. Dat kwam omdat de Azteken Chocolade niet aten maar dronken. De Azteken dronken een medicinale chocoladedrank, xocoatl, waaraan de eigenschap werd toegekend dat het vermoeidheid tegen zou gaan. Die eigenschap kennen we nu toe aan het bestandsdeel cafeïne in cacao. Men voegde geen suiker toe aan het drankje. Hooguit vanille, chilipeper en piment. U snapt dus dat Chocolade destijds vooral heel erg scherp en pittig was in plaats van zoet. De vanille hield daarbij niet echt als zoetmaker. Vermoedelijk maakte het de drank eerder bitter. Vandaar ook de naam ‘bitter water’ dat de Azteken eraan gaven.

De formele naam voor de cacaoboom ‘Theobroma cacao’ komt uit het Grieks en dat betekend op haar beurt weer ‘voedsel voor de goden’. En heel veel met name vrouwen zullen er, in tegenwoordig vorm tenminste, wel mee instemmen dat Chocolade ‘goddelijk’ voedsel is.

Chocolade heeft dus een hele lange historie, maar niet in de vorm van repen of andere vaste vorm zoals wij dat nu kennen. Gedurende 90% van de historie van Chocolade was het een goedje dat je in vloeibare vorm tot je nam. Wie voor het eerst Chocolade introduceerde in het Westen is niet echt bekend. Wat wel bekend is, is dat Columbus het na één van zijn reizen presenteerde aan Koning Ferdinand en Koningin Isabelle van Spanje. Die vonden het echter maar niets en noemde het een ‘bizar tribaal brouwsel’. Ook Spaanse ontdekkingsreiziger Hernando Cortes was bepaald niet gecharmeerd van het drankje Chocolade. Hij noemde het ‘een bitter drankje voor varkens’. Misschien dat hij daarom een slachting hield onder de toenmalige Azteken en hun schatten stal?

Het was dat Mexicaanse nonnen in de 17de eeuw Chocolade, aangelengd met honing of rietsuiker, verkochten om geld in te zamelen voor een conventie, anders hadden wij hier misschien nooit Chocolade gekend.

Het gebruik om Chocolade aan te lengen met honing of suiker werd overgenomen door de Spanjaarden en pas toen begon Chocolade aan haar opmars door Europa en vervolgens de rest van de wereld. De Spanjaarden in ‘de America’s’ ontdekte ook dat als je suiker toevoegde aan cacaoboter dat je er lekkere koekjes van kon bakken. De Spanjaarden hielden dit ‘geheim’ echter bijna een eeuw geheim. Pas toen het geheime recept werd ontdekt werd Chocolade ook onder de gewone bevolking populair. Tot die tijd was het vooral een peperduur luxeproduct voor de adel.

Het ‘slavernij’ issue:

Met ‘de grote Chocolade controverse’ bedoel ik dat dat Chocolade volgens linkse politiek ideologisch gemotiveerde een product van slavernij zou zijn. Hetgeen maar deels waar is. Je hebt het dan voornamelijk over de cacaotelers van de Ivoorkust. Daarvan beweerd men dat minstens 90% van de cacaoboeren gebruik zou maken van de één of andere vorm van slavernij om de prijs te drukken en te kunnen concurreren met de grotere cacaoproducenten.

De Chocolade industrie heeft sindsdien de nodige stappen ondernomen om deze praktijken te verhinderen of anders wel te minimaliseren. Voorheen kwam circa 40% van de cacao van telers aan de Westkust van Afrika. Dat is inmiddels een stuk minder, zo heb ik begrepen en de cacaoboeren ontvangen een betere zogenaamde ‘fair trade’ prijs voor hun cacaobonen. Of dat laatste daadwerkelijk bij de werkers terecht komt valt te betwijfelen en is moeilijk te controleren.

Het probleem bij dit soort moraliserende bewegingen is echter de definitie van in dit geval ‘slavernij’. Dat er sprake is van slavernij in de Ivoriaanse cacao-industrie staat buiten kijf. Daar zijn voldoende aanwijzingen en bewijzen voor. Maar gaat het dan om 90% van de telers of gaat het om enkele boeren die er gewetenloze praktijken op na houden om zich in zo’n kort mogelijke tijd ten koste van andere te verrijken? En kun je kinderarbeid of zeer lage lonen ook scharen onder de noemer ‘slavernij’? En tref je niet vooral met name de lokale arme bevolking van deze ‘derde wereldlanden’ het hardst als je hun bron van inkomsten boycot of onmogelijk maakt door onze moraliteit los te laten op volkeren die qua mensenrechten, industrie en economie in een ander tijdperk leven dan wij dat inmiddels doen?

Ik wil geen politiek pamflet maken van dit topic maar laat me duidelijk zijn. Als er daadwerkelijk sprake is van slavernij dan moet daar op alle manieren mogelijk een einde aan gemaakt worden.

Er is echter een probleem. Wij als bewoners van ‘eerste wereldlanden’ vinden zoiets als kinderarbeid uiteraard verwerpelijk. Maar ook onze ontwikkeling naar de status van een ‘eerste wereld welvaartsland’ is tot stand gebracht met behulp van kinderarbeid. In veel ‘derde wereldlanden’ is kinderarbeid niet alleen doodnormaal maar zelfs de norm. Daar kunnen we veel over vinden, maar het is niet zelden de enige manier waarop er op termijn welvaart, zeker voor toekomstige generaties, tot stand kan worden gebracht in deze arme landen.

U kunt zich afvragen wat deze mensen kopen voor de door ons opgelegde Westerse normen en waarden. In de regel niets. Waar je nog minder over verneemt van de linkse politiek ideologische bewegingen die er sowieso al een handje van hebben om zaken tot in het extreme te overdrijven is dat er niet alleen schaduwkanten aan bijvoorbeeld kinderarbeid zitten.

Zo ging Azië Afrika voor inzake kinderarbeid en lage lonen. In veel Aziatische landen was tot voor enige jaren geleden kinderarbeid en lage lonen ook de norm. Grote Westerse fabrikanten, denk aan Nike en Mattel (van de Barbie poppen) werden publicitair en propagandistisch afgeslacht door met name links politiek ideologische bewegingen omwille van het feit dat Aziatische toeleveranciers gebruik maakte van kinderarbeid in doorgaans niet zulke gezonde industrieën.

Echter, Azië is inmiddels de grootste economie, overtreft de Westerse economie bij een veelvoud en laten economische groeicijfers zien waar wij in het Westen niet eens van durven dromen. Daar waar we nu zien dat onze Westerse economieën op het randje van de afgrond balanceren daar moeten we ook constateren dat Aziatische economieën een onvoorstelbare bloei doormaken.

Voor zover het hoofdstuk ‘slavernij’ waar je tegenwoordig helaas niet aan voorbij kunt gaan als je een zo volledig mogelijke blogpost wilt schrijven over zoiets eenvoudigs als Chocolade. Maar we gaan weer over tot de leukere weetjes rondom Chocolade…

Als u zich ooit af heeft gevraagd waarom Chocolade altijd smelt als u dit in de hand heeft of in uw mond stopt dan kan ik u vertellen dat dit komt doordat het smeltpunt van cacaoboter, het hoofdbestandsdeel van Chocolade, rond de 32 graden Celsius is. Uw uitwendige lichaamstemperatuur is circa 33 tot 34 graden Celsius en uw inwendige lichaamstemperatuur is circa 36 graden Celsius. U bent dus warmer dan het smeltpunt.

Over smelten gesproken… Wist u dat wij de magnetron te danken hebben aan Chocolade? Wetenschappers waren aan het experimenteren met microgolven met het doel een beter radarsysteem te ontwikkelen toen één van de wetenschappers het laboratorium betrad met een reep Chocolade in zijn hand. Door de microgolven begon de Chocoladereep direct te smelten. zo kwam men erachter dat je met microgolven voedsel en andere zaken kunt opwarmen. En dat werd uiteindelijk de geboorte van de Micro Wave, ofwel de magnetron zoals wij het noemen.

In Europa wonen veruit de meeste consumenten van chocolade en andere cacaoproducten. Maar ondanks dat wij allemaal denken dat Belgen de grootste Chocolade verorberaars zijn blijkt Zwitserland aan de haal te gaan met de titel ‘grootste Chocolade consumenten’. Zwitsers eten zo’n 11,4 kg Chocolade per persoon per jaar. Duitsers eten zo’n 11,1 kg, Belgen circa 11, Denen 8,9,  Britten en Noren 8,6, Ieren 8,3, Oostenrijkers zo’n 7,8, Fransen zo’n 7,8 en Zweden zo’n 5,5 kilogram Chocolade per persoon per jaar. Nederlanders bungelen daar wat onder met zo’n 4,9 kg per persoon per jaar. Het minste Chocolade eten de Japanners met slechts 2,2 kg per jaar. Bron.

Ik tipte eerder al aan dat Chocolade als een soort afrodisiacum kan werken. Althans, er zitten stoffen in Chocolade die de aanmaak van het hormoon Serotonine uitlokken. Serotonine is een neurotransmitter die van invloed is op de stemming. U kunt zich er relaxter, rustiger en gelukkiger van voelen. Met name bij vrouwen die de zorg voor het huishouden, de kinderen en vaak ook nog een (deeltijd) baan hebben kan het dus een ontspannende werking hebben waardoor ze met en beetje geluk voor mannen meer zin kunnen hebben in seks. Kortom, een lekkere doos bonbons kan een hele goede investering zijn in uw relatie. Maar pas op, Chocolade kan verslavend zijn. Met name psychisch door het genoemde effect.

Overigens is Chocolade heel slecht voor met name honden.  Het gevaarlijke bestandsdeel in Chocolade is Theobromine, hetgeen pure cacao naast cafeïne en het branden van de pitten de bittere smaak geeft. Theobromine is voor mensen onschadelijk en zelfs gunstig omdat het bij mensen de bloedvaten verwijden kan. Maar bij met name honden over-stimuleert het het hart en het zenuwstelsel. Hierdoor kunnen honden epileptische aanvallen krijgen en kan er zelfs spontaan de dood optreden. Dus laat nooit iets van Chocolade op een bereikbare plaats voor honden liggen want daar krijgt u gegarandeerd spijt van. Of u moet natuurlijk van uw hond af willen.

Wat u waarschijnlijk niet weet is dat een Nederlander een grote rol speelde bij het populair maken van Chocolade. In 1828 deed Casparus van Houten sr., inderdaad van de Van Houten Cacao en Chocolade fabriek, namelijk een belangrijke uitvinding waarmee op eenvoudige wijze het vet van de cacaomassa kon worden gescheiden. Deze techniek kreeg wereldwijd navolging. Daarmee opende hij ook de deur voor meer uitgebreidere toepassingen. Misschien dat dit mede hielp om de prijs van Chocolade te drukken. Eind 18e eeuw begon Chocolade namelijk in prijs te dalen, zodat ook gewone mensen het konden betalen.

De rest is geschiedenis zoals u weet. Tegenwoordig kennen we een enorme hoeveelheid Chocolade producten. Van luxe bonbons tot aan de spotgoedkope hagelslag. Overigens is niet alles Chocolade wat er blinkt. Hazelnootpasta ziet men nogal eens aan voor Chocoladepasta. Maar de naam zegt het al. Hazelnootpasta is gemaakt van hazelnoten.

Overigens is witte Chocolade wel degelijk Chocolade. Boze tongen beweren wel eens iets anders. Maar het wil niet zeggen dat als er geen cacaopoeder in Chocolade zit dat het geen Chocolade is. In Witte Chocolade zit namelijk wel het witte dan wel gele cacaoboter. Daarom mag het ook Chocolade heten. Want Chocolade is een beschermde naam om misbruik te voorkomen bij producten waarin daadwerkelijk geen cacao in zit.

Er valt nog ontzettend veel te vertellen over Chocolade en de ontstaansgeschiedenis. Niet in de laatste plaats omdat er meer dan één versie van deze geschiedenis bestaat. Veelkantie is echter een blog en geen boek, dus moet ik ergens de grens trekken. En die grens ligt ongeveer hier ;)

Permanente koppeling naar dit artikel: http://veelkantie.nl/blog/2011/12/17/interessante-weetjes-over-chocolade/

Laat een reactie achter