Een zacht broodje, wat Cheddarkaas, een flinke pluk zuurkool, een lekkere flinke Frankfurter ertussen, lijntje ketchup, lijntje mosterd, wat fijngesneden augurk en wat gefrituurde uitjes erover.

Hotdog, of Hot Dog, de gezonde snack!

Dat is niet alleen heerlijk, maar ook nog eens gezond! Zo ongeveer de hele schijf van vijf is in een hotdog vertegenwoordigd. Groente, granen, zuivel, vlees, enzovoort.

Neem nou eens de zuurkool tussen het broodje. Het wellicht beetje calorieën dat je opdoet van de kaas en worst maak je weer helemaal goed doordat zuurkool nauwelijks calorieën, geen vet en geen en cholesterol bevat. Wat zuurkool vooral wel bevat zijn veel vitamine C, vitamine B2, vitamine B6 en vitamine B11. Maar ook de mineralen natrium, kalium, calcium, fosfor, magnesium, ijzer, koper en zink. Ofwel, berengezond! Hetzelfde gaat overigens ook op voor augurk. Berengezond!

Hotdog of Hot Dog?

Overigens. Is het nou hot dog of hotdog? Ik kan er niet achter komen en beide benamingen voor het broodje met een Frankfurter, of een Wiener, erin worden veelvuldig gebruikt. Verwarring alom dus!

Weet u wat ook leuk is? Met de hotdog eet u pure geschiedenis. Want het traditionele worstje tussen de hotdog, eigenlijk de hotdog zelf want de rest is bijzaak, is al zo oud als de mensheid. Althans, laat mij dat even wat nuanceren, de worst bestaat al zo lang als dat de mensheid bestaat.

Het ontstaan van de worst

Al in 850 voor Christus werd er over worst gesproken. Bijvoorbeeld in de gedichten en schrijfsels van de Griekse poëet Homerus. In De Odyssee spreekt Homerus al over een soort van bloedworst. Maar het maken van worst is al zover terug te voeren als 5.000 jaar geleden als een onderdeel van de culinaire tradities van onder andere de Sumeriërs en Babyloniërs. Zouden we ook het vullen van de maag van een dier met vlees en groente, dit bereiden en opeten, meerekenen als een vroegere vorm van vervaardigen van worst dan komen we ongetwijfeld ergens in het stenen tijdperk terecht. De Dino Dog?

De oorsprong van de Frankfurter, of is het toch de Wienerworst?

Zover hoeven we natuurlijk niet terug te gaan voor de ‘uitvinding’ van de hot dog of hotdog zoals wij die nu kennen. Maar het is natuurlijk wel allemaal begonnen met de Frankfurter, euh… Wienerworst.

De Frankfurter stamt naar verluidt al uit de 13de eeuw. Alleen is de ontstaansgeschiedenis niet helemaal duidelijk. De bronnen spreken elkaar nogal tegen, om het mild te zeggen. En tot overmaat van ramp begonnen ook de Oostenrijkers zich ermee te bemoeien door te beweren dat het worstje eigenlijk een Oostenrijkse uitvinding zou zijn en dat de naam Wiener zou verwijzen naar Wenen.

Een ander verhaal is dat de Frankfurter eigenlijk de Coburger had geheten, was het niet dat de in Coburg levende slager Johann Georghehner, die het worstje naar verluidt in de late 16de eeuw zou hebben uitgevonden naar Frankfurt zou zijn gereisd om daar zijn worstje te promoten. Daar zou het bekend zijn komen te staan als de Frank of de Frankfurter. Niet alleen dat. Daar zou ook de tegenwoordige benaming hotdog vandaan komen. Hij zou ook nog eens zijn worstje, om de vorm ervan, liefkozend ‘dachshund’ hebben genoemd. Ofwel dashond. Een kleine kortharige kortpotige langwerpige hondensoort die men gebruikte om op dassen te jagen. Ofwel de Teckel! Dat zou dan later weer verbasterd zijn naar hot dog of hotdog.

Het werd nog een lange strijd tussen de Duitsers en de Oostenrijkers. De Duitsers die niet vies zijn van een beetje provocatie vierde in 1987 het 500 jarige bestaan van de Frankfurter. De Oostenrijkers pareerde dit door nog maar eens te stellen dat de Weense Meester Worstenmaker Johann Georg Lahner, die de Wiener of Wienerworst heeft uitgevonden weliswaar zijn opleiding genoot in Frankfurt, maar dat hij zijn worst de Wiener-Frankfurter noemde, en dat het sindsdien toch echt de Wienerworst heten. Althans, hij paste het receptuur enigszins aan en noemde het Wiener.

Wie dat worstje tussen het broodje heeft uitgevonden gaan we dus niet met zekerheid kunnen vaststellen. Laten we ons dus concentreren op de uitvinding van de hotdog. Of is het nou hot dog?

De uitvinding van de Hotdog of Hot Dog

Oh jee. Ook over wie de hotdog heeft uitgevonden bestaat grote onzekerheid. Ofwel er doen ook over de uitvinding van de hotdog hele uiteenlopende verhalen de ronden. Hoe het ook is, de Frankfurter dan wel Wiener emigreerde mee naar Amerika. En daar stopte iemand heb tussen een broodje, deed er wat zuurkool en andere toppings op en bij en de hotdog, of hot dog, was geboren.

Naar verluidt zou in 1867 het eerste hotdog verkooppunt op Coney Island – Brooklyn - geopend zijn door ene meneer Charles Feltman. Het betrof in eerste instantie een mobiel verkooppunt. Want meneer Feltman was van origine een deur aan deur verkoper van taarten aan hotels en kroegen. Dat deed hij vanuit zijn wagentje. Maar zijn klanten wilde ook graag dat Feltman warme broodjes ging verkopen. Zakelijk als Feltman was legde hij het probleem, want hoe ga je warme broodjes verkopen vanuit een krap wagentje, voor aan de wielmaker die ook zijn taartenwagentje maakte.

Feltman had bedacht dat hij het beste een warme worst tussen een broodje kon stoppen en dat dan verkopen als warme broodjes. Dus Donavan, de wielmakerij, maakte een karretje dat net groot genoeg was voor een steenkooloventje waarop Feltman in een kookpot zijn worstjes kon opwarmen en waarin en waarop hij dan broodjes kon bewaren en serveren met allerhande topping. En het werd een groot succes. Zeg maar dat ze verkochten als warme broodjes. Het eerste jaar verkocht Feltman 3.684 Hotdogs. 3 dollarcent per stuk en 2 voor 5 dollarcent. In 1971 had Feltman voldoende centen bij elkaar weten te sparen om een klein stukje grond te kopen langs het strand van Coney Island. Daar zou Feltman een heus imperium opbouwen van hotels, biertuinen restaurants en uiteraard ook hotdog kraampjes.

Feltman kende nogal wat tegenslagen. Eentje heeft hij waarschijnlijk over zichzelf afgeroepen. Want al snel deden er geruchten de ronde, verwijzende naar de naam, dat er hondenvlees verwerkt zou zitten in de hotdogs. Een beetje een verhaal dat we ook wel kennen van de frikandel en onder andere de McRib van McDonalds waarover de meest idiote verhalen de ronde deden en nog altijd doen. Flauwekul natuurlijk. Althans… Begin 20ste eeuw schijnt hondenvlees wel een normaal ingrediënt te zijn geweest in de Duitse keuken. Dus was de verdenking nog niet eens zo vreemd.

Maar ene John Y. McKane, een politicus die kennelijk belangen had in wat andere tenten op Coney Island, stelde een onderzoek in maar ontdekte tot zijn spijt niet dat er hondenvlees verwerkt zou worden in de hotdogs. Wel zou hij ontdekt hebben dat er dode paarden in het hotdogvlees verwerkt zouden worden. Nu lijkt me dat beter dan levende paarden, maar voor John Y. McKane was het onder het credo ‘niemand weet wat er in deze hotdogs zit’ aanleiding om een extra belasting van $ 200,- per karretje per jaar op te leggen. Destijds een vermogen. Gelukkig waaide de geruchten over en werden de hotdogs en andere ondernemingen van Feltman een gigantisch succes. Bij zijn dood in 1910 was zijn imperium 1 miljoen dollar waard. Tot dat de crisis in de jaren ‘30 hard toesloeg en het berg afwaarts ging met het imperium van Feltman. Feltman zelf was echter al dood. Dus veel last had hij er zelf niet van.

Een andere slag die Feltman werd toegebracht was toen een voormalige werknemer van Feltman, Nathan Handwerker, die de broodjes voor Feltman mocht snijden voor zichzelf begon. Tegen die tijd kosten een hotdog bij Feltman 10 dollarcent, maar Handwerker verkocht ze voor slechts de helft.

Dat is echter maar één kant van het verhaal. Want een ander verhaal wil dat ene Antonoine Feuchtwanger in 1880, in St. Louis – Missouri - ook worsten vanuit een karretje verkocht. Die noemde hij Red Hots, verwijzende naar het feit dat de worsten gloeiend heet waren. Daarbij leende hij de klanten witte handschoenen zodat ze hun handen niet zouden branden aan de hete worsten.

Probleem was echter dat de klanten de handshoenen hielden. Dit kosten Antonoine Feuchtwanger een vermogen. Dus overlegde hij met zijn zwager, die bakker was, en die bakte een broodje die net zo lang als een Frankfurter dan wel Wienerworst was. Dat zou voortaan het hotdog broodje worden. Zo zou dus de tegenwoordig zo kenmerkende hotdog in het lange broodje zijn ontstaan.

Nou is dat volgens andere weer niet het juiste verhaal. De echte Feuchtwanger die aan de wieg zou hebben gestaan van het hotdogbroodje, of zelfs de hele hotdog, zou geen Antonoine maar Anton Ludwig Feuchtwanger heten. En werd de hotdog pas echt een succes tijdens The 1893 Chicago World's Fair. Want net als zijn kennelijke familielid leende hij ook witte handschoenen bij zijn worsten en namen de mensen de handschoenen massaal mee. Dus deed hij een broodje om de worst. Tot genoegen van de bezoekers die de handige worsten in broodjes verslonden.

Het zat de hotdog, wederom volgens de overleveringen dan, qua populariteit helemaal mee toen in hetzelfde jaar 1893 Chris Von der Ahe, eigenaar van een bar en volgens weer andere een pretpark, eveneens de eigenaar van the St. Louis Browns major league baseball team, het broodje als snack introduceerde bij baseball  stadions. Toen bereikte de hotdog het echte grote publiek.

Krap een jaar later zouden hotdogs verkopers vooral bij studentenhuizen en universiteiten hun waren slijten aan de aldaar residerende studenten. Hetgeen weer bijdroeg aan de populariteit.

De naam Hotdog of Hot Dog

Over de etymologie van de benaming hotdog of hot dog valt nog wel het één en ander te zeggen. Want dog was geen vreemde benaming voor een worst, en dan met name een Frankfurter of Wiener. Daarmee refereerde men vaak aan de verdenking dat er hondenvlees verwerkt zou zitten in de Duitse dan wel Oostenrijkse worsten. Of anderszins dat het om een discutabele kwaliteit ging.

Alleen dan is nog niet beantwoord hoe de naam hotdog of hot dog is ontstaan. Of ik die vraag voor u kan beantwoorden blijft echter onzeker omdat er nogal wat versies van het verhaaltje bestaan.

Want volgens overlevering stond Harry M. Stevens, een Amerikaanse concessiehouder die etenskraampjes en karretjes exploiteerde bij sportwedstrijden, rond dezelfde tijd aan de wieg van de hotdog toen hij zijn verkopers worsten in broodjes onder de naam ‘dachshund sandwiches’ liet verkopen bij de New York Polo Grounds. Een cartoonist van de The New York Evening Journal, Thomas Aloysius Dorgan of kortweg TAD, die daarvan een tekening maakte wist naar verluidt niet hoe je ‘dachshund sandwiches’ spelde en noemde ze daarom hotdogs of hot dogs. Alleen spreken de bronnen elkaar volgens weer tegen, want andere bronnen was de cartoon niet naar aanleiding van de verkoop van hotdogs bij New York Polo Grounds, maar naar aanleiding van een fietswedstrijd op het Madison Square Garden.

Alhoewel… Volgens weer andere bronnen zou de naam hotdog of hot dog in 1892 ontstaan zijn doordat een klant met veel haast tegen een broodjes worst  straatverkoper in New Jersey, Thomas Francis Xavier Morris met de bijnaam ‘Hot Dog Morris’, in bijzijn van een journalist van het krantje the Paterson (NJ) Daily Press, ‘Hey, Mister, give me a hot dog quick’ riep. Die journalist schreef het weer in de krant en zo zou de naam hotdog of hot dog voor een broodje met worst in zwang zijn geraakt.

Hebben we het nu dan gehad? Nee. Want weer een ander verhaal stelt dat een verkoper, Adolf Gehring’ bij een baseball wedstrijd in 1903 erg snel door zijn voorraad snacks heen ging en naar een bakker in de buurt holde en daar alleen lange broodjes kon krijgen. Hij snelde terug naar het stadion en begin zijn Frankfurters of Wieners in deze broodjes te verkopen. Dus niet alleen de worst in de kernmerkende lange broodjes zou daar zijn ontstaan maar ook de term hotdog of hot dog. Dit zou komen doordat een klant tegen heb zou hebben geroepen ‘Give me one of those damn hot dogs!’ En voordat Adolf Gehring het wist riep het hele stadion dat ze een hotdog of hot dog wilden.

De Hotdog, of Hot Dog, en The Fourth of July

Om wat voor reden dan ook eten Amerikanen zich traditioneel helemaal shocking klem aan hotdogs op The Fourth of July, ofwel Independence Day. De gemiddelde Amerikaan schijnt zo’n 60 hotdogs per jaar weg te werken. Maar men schijnt er ook nog eens collectief een extra schepje bovenop te doen op vier juli. Naar zeggen verorbert men tezamen dan zo’n 155 miljoen hotdogs op die ene dag.

Dat schijnt men weer te danken te hebben aan de concurrentievervalsende ex-werknemer Nathan Handwerker. Die hield op de vierde juli in 1916 de eerste en inmiddels beroemde hotdog eet wedstrijd. Uiteraard een ordinaire reclamestunt, maar dan wel een buitengewoon succesvolle stunt!

De wereldwijde export van The All American Hotdog

Het kan u niet ontgaan zijn, maar ook buiten Amerika is de hotdog enorm populair geworden. En dat zou onder andere te danken zijn aan een picknick die president Franklin D. Roosevelt in 1939 hield ten eren van zijn gasten koning George VI en zijn koningin uit Engeland. Roosevelt had het idee opgevat om King George kennis te laten maken met de Amerikaanse cultuur. Dus ook de hotdog!

First Lady Eleanor Roosevelt en de media waren echter niet zo gecharmeerd van het plan van de president. Zelfs zo dat Eleanor er een artikel aan wijde in een krantencolumn waarin ze aangaf te vrezen voor een afgang als haar man King George en zijn koningin hotdogs zou serveren bij de picknick in het Hyde Park alwaar hun residentie was gelegen. Zelfs haar schoonmoeder bemoeide zich er tegenaan. En ze bezwoer dat er, of het nou zou vriezen of dooien, geen hotdogs op het menu zouden staan tijdens de picknick. Ze kreeg echter ongelijk en Roosevelt hield voet bij stuk!

En gelukkig maar. King George was verrukt van de eerste hotdog die hij at en bestelde er nog één! Zelfs zo dat hij de andere lekkernijen, zoals de Virginia Ham, Cranberry Jelly, Green Salad, smoked turkey, strawberry shortcake en nog tal van heerlijke exclusieve broodjes, zo goed als negeerde.

Niet veel langer daarna zou de Tweede Wereld Oorlog uitbreken waarbij onder andere de Britten en Amerikanen zeer nauw samenwerkten om de Nazi’s te verslaan en Europa te bevrijden. En wie weet heeft de picknick, en dan met name de hotdogs, de Britten er wel van overtuigd dat ze geen betere bondgenoot konden hebben dan de Amerikanen en hebben we alles wel te danken aan de hotdog?